بررسی اپل ویژن پرو؛ شگفت‌انگیز اما نه جادویی

کاری ندارم پرسونای بهزاد چقدر به او شبیه است (بیشتر شبیه NPCهای بازی ویدیویی است)؛ آنچه درباره‌ی پرسونا مرا شگفت‌زده کرد، زمان بسیار کوتاه و مراحل اندکی است که هدست برای ایجادشان نیاز دارد. صرفا پشت و روی دست‌ها را اسکن کنید و بعد با گرفتن هدست جلوی صورت، با دهان باز و بسته لبخند بزنید، ابروها را بالا بیندازید و چشم‌ها را ببندید؛ همین. پرسونای شما در کمتر از دو دقیقه آماده می‌شود تا هنگام فیس‌تایم یا در هر اپلیکیشنی که به دوربین جلویی نیاز دارد، از آن استفاده کنید.

یکی از هیجان‌انگیز‌ترین قابلیت‌های ویژن پرو باز کردن پنجره‌های مختلف دورتادور کاربر است. می‌توانید هرچقدر که دوست دارید پنجره باز کنید و آن‌ها را هرکجایی که می‌خواهید قرار دهید؛ مثلا می‌توانید در آشپزخانه، پنجره‌ی یوتیوب درحال پخش ویدیوهای آشپزی باز کنید، بعد به اتاق نشیمن بروید و آنجا پنجره‌ای برای تماشای فیلم باز کنید و بعد به آشپزخانه برگردید و پنجره‌ی یوتیوب را دقیقا همان‌جایی که باز کرده بودید، پیدا کنید.

توجه داشته باشید که ویژن پرو نمی‌تواند چینش پنجره در چند محیط را به‌خاطر بسپارد؛ یعنی شما نمی‌توانید انتظار داشته باشید که در محیط خانه، یک نوع چینش پنجره داشته باشید و وقتی مثلا به دفتر کارتان می‌روید، چینش متفاوت و متناسب با محیط کارتان داشته باشید؛ امیدوارم در آینده چنین قابلیت کاربردی و سودمندی به ویژن پرو اضافه شود.

می‌توانید همزمان اپلیکیشن‌هایی از سه سیستم‌عامل متفاوت را جلوی چشمان خود داشته باشید؛ یک اپلیکیشن بومی visionOS، یک اپلیکیشن آیپد و پنجره‌ای از محیط مک‌اواس با اتصال مک‌بوک به هدست از طریق وای‌فای (فقط کافی است Keychain را فعال کنید و با نگاه به صفحه‌ی روشن مک با هدست، گزینه‌ی Connect را بزنید).

خبر خوب اینکه قابلیت‌هایی مثل Handoff و Continuity در چنین همزیستی مسالمت‌آمیز به‌خوبی کار می‌کنند؛ خبر بد اینکه درحال‌حاضر نمی‌توان بیش از یک پنجره از محیط مک‌ را در فضای مجازی هدست شبیه‌سازی کرد و ایده‌ی بهبود قابلیت چندوظیفگی آن هم با نمایشگری باوضوح 4K کاملا به‌هدر می‌رود. شاید در آینده، این محدودیت ناامیدکننده برطرف شود.

دوربین ویژن‌ پرو توانایی ثبت عکس‌هایی با وضوح ۲۵۶۰ در ۲۵۶۰ پیکسل یا به عبارت دیگر، ۶٫۵ مگاپیکسلی و ویدیوهای ۳۰ فریم‌برثانیه را دارد که درمقایسه با عکس‌ها و ویدیوهایی که با آیفون‌های جدید می‌توان گرفت، حرف زیادی برای گفتن ندارد؛ اما وقتی تصویر یا ویدیوی ثبت‌شده با ویژن پرو را داخل خود هدست باز می‌کنید و ابعاد آن را افزایش می‌دهید، افکت سه‌بعدی تصویر واقعا حیرت‌زده‌تان خواهد کرد؛ البته اگر با آیفون ۱۵ پرومکس ویدیوهای سه‌بعدی ضبط کنید و بعد آن‌ها را در ویژن پرو به نمایش درآورید، نتیجه شگفت‌انگیزتر خواهد شد.

تماشای ویدیوهای سه‌بعدی که از اعضای خانواده و دوستان گرفته‌اید، درست‌مانند اپیزودی از سریال Black Mirror هم هیجان‌انگیز است و هم کمی ترسناک؛ البته جنبه‌ی تاریک قابلیت پخش ویدیوهای سه‌بعدی صرفا این است که مرور خاطرات را باید به‌تنهایی انجام دهید و نمی‌توانید همزمان با فرد دیگری به‌اشتراک بگذارید. پیش‌بینی می‌کنم در آینده و با برطرف شدن محدودیت‌ها، ثبت ویدیوهای سه‌بعدی بسیار رایج‌تر از ویدیوهای دوبعدی شود و شاید در آینده مانند آیفون‌ها، امکان پخش هم‌زمان یک ویدیو با دو کاربرِ ویژن پرو ممکن باشد.

برای تجربه‌ی بازی سه‌بعدی سراغ عناوین بسیار محبوب Cut the Rope و Fruit Ninja در اپل‌آرکید رفتیم که زمانی در دنیای iOS و آیفون، غوغا کرده بودند. حالا می‌خواستیم با ویژن پرو این بازی‌های نوستالژیک را به‌صورت سه‌بعدی تجربه کنیم.

مکانیزم هر دو بازی مبتنی‌بر حرکات دست است و به‌خوبی پیاده‌سازی شده؛ طراحی سه‌بعدی هر دو بازی نیز به میزان جذابیت و هیجان بازی اضافه می‌کند. درمورد بازی Fruit Ninja، حرکت خوک روی زمین و میوه‌های له‌شده که به دیوار و روی زمین پاشیده‌اند، تجربه‌ی فوق‌العاده جالبی به‌حساب می‌آید و آن حس گیجی هنگام بازی‌های واقعیت مجازی را ندارد.

بااین‌حال، احساس می‌کنم درمورد بازی‌هایی که سیستم ردیاب حرکات چشم را هم دخیل می‌کنند، با تجربه‌ی چالش‌برانگیزتری روبه‌رو شویم؛ چون گاهی پیش می‌‌آید به‌طور غریضی به جایی نگاه کنیم که قرار است در آنجا تغییری ایجاد کنیم، نه جایی که می‌خواهیم با انگشتان انتخاب کنیم.

متاسفانه تنها راهی که می‌شود هیجان بازی با ویژن پرو را با دیگران شریک شد، نمایش ویدیوی ثبت‌شده از بازی است، نه تجربه‌ی لحظه‌ای. البته بازی‌های تک‌نفره ذاتا تجربه‌ی تنهایی هستند، اما در مورد ویژن پرو و تجربه‌ی سه‌بعدی بازی، مدام دلت می‌خواهد دیگران هم در آن لحظات سرگرم‌کننده با شما همراه بودند.

اپل می‌گوید سیستم‌عامل visionOS برپایه‌ی iPadOS توسعه یافته و برای رایانش سه‌بعدی و کاهش تاخیر حسابی بهینه‌سازی شده است. اپل با این اقدام موفق شد در همان ابتدای کار، رابط کاربری ویژن پرو را با تمام اپلیکیشن‌های آیپد اشباع کند، حتی اگر اپلیکیشن‌های اختصاصی هدست درحال‌حاضر انگشت‌شمارند. برای مقایسه، سال‌ها طول کشید تا متا بتواند تمام قابلیت‌های QuestOS مبتنی‌بر اندروید را توسعه دهد و فروشگاهش را از اپ‌هایی پر کند که اکثرا بازی‌های VR هستند.

طراحی با ویژن پرو اصلا تجربه‌ی راحتی نیست

اپل از دست‌کم ۶۰۰ اپلیکیشن اختصاصی برای ویژن پرو صحبت می‌کند که در بین آن‌ها، اپلیکیشن Adobe Lightroom، دیزنی پلاس، مایکروسافت ۳۶۵، تیک‌تاک و زوم به‌صورت Native به‌چشم می‌خورند. بااین‌حال، غیبت اپلیکیشن یوتیوب، اسپاتیفای و نتفلیکس کمی توی ذوق می‌زند (گوگل می‌گوید نسخه‌ی اختصاصی اپلیکیشن یوتیوب درآینده به ویژن پرو خواهد آمد.)

می‌توان از نسخه‌ی وب اپلیکیشن‌ها در سافاری و همچنین «اپلیکیشن‌های سازگار» آیپد در ویژن پرو استفاده کرد، اما چون برای visionOS بهینه نشده‌اند، سیستم ردیاب چشم و حرکات دست را به دردسر می‌اندازند. زیاد پیش می‌آمد هنگام انتخاب گزینه‌ای در نسخه‌ی وب یوتیوب، به‌اشتباه گزینه‌ی دیگری را انتخاب کنیم. درضمن، امکان ذخیره‌کردن وب‌اپ وجود ندارد و سافاری هیچ تجربه‌ی سه‌بعدی حتی برای ویدیوهایی که از VR پشتیبانی می‌کنند، ارائه نمی‌دهد.

کار با مدل‌های سه‌بعدی در اپل ویژن پرو

درمدتی که با اپلیکیشن‌های مختلف ویژن پرو کار کردیم، به این نتیجه رسیدیم که هدست اپل بیشتر برای «مصرف» مناسب است تا «تولید»؛ چراکه انجام کارهایی مثل تایپ، طراحی، ویرایش و تدوین که برای تولیدمحتوا نیازشان دارید، برای سیستم ردیاب حرکات چشم و دست ویژن پرو چالش‌برانگیز است. به‌عبارت دیگر، نمی‌توان با ویژن پرو مدل سه‌بعدی مغز را ساخت، اما می‌توان با مدلی که قبلا در کامپیوتر ساخته شده، در محیط مجازی ویژن پرو تعامل کرد.

در جای‌جای بررسی پیش‌رو، درباره‌ی محدودیت‌ها و مشکلات ویژن پرو صحبت کردم، اما حالا می‌خواهم تمام این موارد را کنار هم جمع کنم تا دید مسنجم‌تری از وضعیت نسل اول پیشرفته‌ترین و نوآورانه‌ترین محصول اپل در چند سال گذشته داشته باشید.

مشکل اول، بدون‌شک به قیمت اپل ویژن پرو بازمی‌گردد که در ایران به حداکثر ۳۰۰ میلیون تومان هم می‌رسد؛ البته ۳۵۰۰ دلار برای هدست در هرکجای این کره‌ی خاکی گران محسوب می‌شود، به‌ویژه وقتی با رقبا مقایسه می‌شود (هدست متا کوئست ۳ فقط ۵۰۰ دلار قیمت دارد). مقصر این قیمت نجومی هم نمایشگر فوق‌پیشرفته‌ی هدست است که اگرچه در نوع خود نظیری ندارد، هنوز مانده تا جای تلویزیون‌های لوکس را برای تماشای فیلم یا چشم‌ها را برای تماشای دنیای واقعی بگیرد.

کاری ندارم پرسونای بهزاد چقدر به او شبیه است (بیشتر شبیه NPCهای بازی ویدیویی است)؛ آنچه درباره‌ی پرسونا مرا شگفت‌زده کرد، زمان بسیار کوتاه و مراحل اندکی است که هدست برای ایجادشان نیاز دارد. صرفا پشت و روی دست‌ها را اسکن کنید و بعد با گرفتن هدست جلوی صورت، با دهان باز و بسته لبخند بزنید، ابروها را بالا بیندازید و چشم‌ها را ببندید؛ همین. پرسونای شما در کمتر از دو دقیقه آماده می‌شود تا هنگام فیس‌تایم یا در هر اپلیکیشنی که به دوربین جلویی نیاز دارد، از آن استفاده کنید.

یکی از هیجان‌انگیز‌ترین قابلیت‌های ویژن پرو باز کردن پنجره‌های مختلف دورتادور کاربر است. می‌توانید هرچقدر که دوست دارید پنجره باز کنید و آن‌ها را هرکجایی که می‌خواهید قرار دهید؛ مثلا می‌توانید در آشپزخانه، پنجره‌ی یوتیوب درحال پخش ویدیوهای آشپزی باز کنید، بعد به اتاق نشیمن بروید و آنجا پنجره‌ای برای تماشای فیلم باز کنید و بعد به آشپزخانه برگردید و پنجره‌ی یوتیوب را دقیقا همان‌جایی که باز کرده بودید، پیدا کنید.

توجه داشته باشید که ویژن پرو نمی‌تواند چینش پنجره در چند محیط را به‌خاطر بسپارد؛ یعنی شما نمی‌توانید انتظار داشته باشید که در محیط خانه، یک نوع چینش پنجره داشته باشید و وقتی مثلا به دفتر کارتان می‌روید، چینش متفاوت و متناسب با محیط کارتان داشته باشید؛ امیدوارم در آینده چنین قابلیت کاربردی و سودمندی به ویژن پرو اضافه شود.

می‌توانید همزمان اپلیکیشن‌هایی از سه سیستم‌عامل متفاوت را جلوی چشمان خود داشته باشید؛ یک اپلیکیشن بومی visionOS، یک اپلیکیشن آیپد و پنجره‌ای از محیط مک‌اواس با اتصال مک‌بوک به هدست از طریق وای‌فای (فقط کافی است Keychain را فعال کنید و با نگاه به صفحه‌ی روشن مک با هدست، گزینه‌ی Connect را بزنید).

خبر خوب اینکه قابلیت‌هایی مثل Handoff و Continuity در چنین همزیستی مسالمت‌آمیز به‌خوبی کار می‌کنند؛ خبر بد اینکه درحال‌حاضر نمی‌توان بیش از یک پنجره از محیط مک‌ را در فضای مجازی هدست شبیه‌سازی کرد و ایده‌ی بهبود قابلیت چندوظیفگی آن هم با نمایشگری باوضوح 4K کاملا به‌هدر می‌رود. شاید در آینده، این محدودیت ناامیدکننده برطرف شود.

دوربین ویژن‌ پرو توانایی ثبت عکس‌هایی با وضوح ۲۵۶۰ در ۲۵۶۰ پیکسل یا به عبارت دیگر، ۶٫۵ مگاپیکسلی و ویدیوهای ۳۰ فریم‌برثانیه را دارد که درمقایسه با عکس‌ها و ویدیوهایی که با آیفون‌های جدید می‌توان گرفت، حرف زیادی برای گفتن ندارد؛ اما وقتی تصویر یا ویدیوی ثبت‌شده با ویژن پرو را داخل خود هدست باز می‌کنید و ابعاد آن را افزایش می‌دهید، افکت سه‌بعدی تصویر واقعا حیرت‌زده‌تان خواهد کرد؛ البته اگر با آیفون ۱۵ پرومکس ویدیوهای سه‌بعدی ضبط کنید و بعد آن‌ها را در ویژن پرو به نمایش درآورید، نتیجه شگفت‌انگیزتر خواهد شد.

تماشای ویدیوهای سه‌بعدی که از اعضای خانواده و دوستان گرفته‌اید، درست‌مانند اپیزودی از سریال Black Mirror هم هیجان‌انگیز است و هم کمی ترسناک؛ البته جنبه‌ی تاریک قابلیت پخش ویدیوهای سه‌بعدی صرفا این است که مرور خاطرات را باید به‌تنهایی انجام دهید و نمی‌توانید همزمان با فرد دیگری به‌اشتراک بگذارید. پیش‌بینی می‌کنم در آینده و با برطرف شدن محدودیت‌ها، ثبت ویدیوهای سه‌بعدی بسیار رایج‌تر از ویدیوهای دوبعدی شود و شاید در آینده مانند آیفون‌ها، امکان پخش هم‌زمان یک ویدیو با دو کاربرِ ویژن پرو ممکن باشد.

برای تجربه‌ی بازی سه‌بعدی سراغ عناوین بسیار محبوب Cut the Rope و Fruit Ninja در اپل‌آرکید رفتیم که زمانی در دنیای iOS و آیفون، غوغا کرده بودند. حالا می‌خواستیم با ویژن پرو این بازی‌های نوستالژیک را به‌صورت سه‌بعدی تجربه کنیم.

مکانیزم هر دو بازی مبتنی‌بر حرکات دست است و به‌خوبی پیاده‌سازی شده؛ طراحی سه‌بعدی هر دو بازی نیز به میزان جذابیت و هیجان بازی اضافه می‌کند. درمورد بازی Fruit Ninja، حرکت خوک روی زمین و میوه‌های له‌شده که به دیوار و روی زمین پاشیده‌اند، تجربه‌ی فوق‌العاده جالبی به‌حساب می‌آید و آن حس گیجی هنگام بازی‌های واقعیت مجازی را ندارد.

بااین‌حال، احساس می‌کنم درمورد بازی‌هایی که سیستم ردیاب حرکات چشم را هم دخیل می‌کنند، با تجربه‌ی چالش‌برانگیزتری روبه‌رو شویم؛ چون گاهی پیش می‌‌آید به‌طور غریضی به جایی نگاه کنیم که قرار است در آنجا تغییری ایجاد کنیم، نه جایی که می‌خواهیم با انگشتان انتخاب کنیم.

متاسفانه تنها راهی که می‌شود هیجان بازی با ویژن پرو را با دیگران شریک شد، نمایش ویدیوی ثبت‌شده از بازی است، نه تجربه‌ی لحظه‌ای. البته بازی‌های تک‌نفره ذاتا تجربه‌ی تنهایی هستند، اما در مورد ویژن پرو و تجربه‌ی سه‌بعدی بازی، مدام دلت می‌خواهد دیگران هم در آن لحظات سرگرم‌کننده با شما همراه بودند.

اپل می‌گوید سیستم‌عامل visionOS برپایه‌ی iPadOS توسعه یافته و برای رایانش سه‌بعدی و کاهش تاخیر حسابی بهینه‌سازی شده است. اپل با این اقدام موفق شد در همان ابتدای کار، رابط کاربری ویژن پرو را با تمام اپلیکیشن‌های آیپد اشباع کند، حتی اگر اپلیکیشن‌های اختصاصی هدست درحال‌حاضر انگشت‌شمارند. برای مقایسه، سال‌ها طول کشید تا متا بتواند تمام قابلیت‌های QuestOS مبتنی‌بر اندروید را توسعه دهد و فروشگاهش را از اپ‌هایی پر کند که اکثرا بازی‌های VR هستند.

طراحی با ویژن پرو اصلا تجربه‌ی راحتی نیست

اپل از دست‌کم ۶۰۰ اپلیکیشن اختصاصی برای ویژن پرو صحبت می‌کند که در بین آن‌ها، اپلیکیشن Adobe Lightroom، دیزنی پلاس، مایکروسافت ۳۶۵، تیک‌تاک و زوم به‌صورت Native به‌چشم می‌خورند. بااین‌حال، غیبت اپلیکیشن یوتیوب، اسپاتیفای و نتفلیکس کمی توی ذوق می‌زند (گوگل می‌گوید نسخه‌ی اختصاصی اپلیکیشن یوتیوب درآینده به ویژن پرو خواهد آمد.)

می‌توان از نسخه‌ی وب اپلیکیشن‌ها در سافاری و همچنین «اپلیکیشن‌های سازگار» آیپد در ویژن پرو استفاده کرد، اما چون برای visionOS بهینه نشده‌اند، سیستم ردیاب چشم و حرکات دست را به دردسر می‌اندازند. زیاد پیش می‌آمد هنگام انتخاب گزینه‌ای در نسخه‌ی وب یوتیوب، به‌اشتباه گزینه‌ی دیگری را انتخاب کنیم. درضمن، امکان ذخیره‌کردن وب‌اپ وجود ندارد و سافاری هیچ تجربه‌ی سه‌بعدی حتی برای ویدیوهایی که از VR پشتیبانی می‌کنند، ارائه نمی‌دهد.

کار با مدل‌های سه‌بعدی در اپل ویژن پرو

درمدتی که با اپلیکیشن‌های مختلف ویژن پرو کار کردیم، به این نتیجه رسیدیم که هدست اپل بیشتر برای «مصرف» مناسب است تا «تولید»؛ چراکه انجام کارهایی مثل تایپ، طراحی، ویرایش و تدوین که برای تولیدمحتوا نیازشان دارید، برای سیستم ردیاب حرکات چشم و دست ویژن پرو چالش‌برانگیز است. به‌عبارت دیگر، نمی‌توان با ویژن پرو مدل سه‌بعدی مغز را ساخت، اما می‌توان با مدلی که قبلا در کامپیوتر ساخته شده، در محیط مجازی ویژن پرو تعامل کرد.

در جای‌جای بررسی پیش‌رو، درباره‌ی محدودیت‌ها و مشکلات ویژن پرو صحبت کردم، اما حالا می‌خواهم تمام این موارد را کنار هم جمع کنم تا دید مسنجم‌تری از وضعیت نسل اول پیشرفته‌ترین و نوآورانه‌ترین محصول اپل در چند سال گذشته داشته باشید.

مشکل اول، بدون‌شک به قیمت اپل ویژن پرو بازمی‌گردد که در ایران به حداکثر ۳۰۰ میلیون تومان هم می‌رسد؛ البته ۳۵۰۰ دلار برای هدست در هرکجای این کره‌ی خاکی گران محسوب می‌شود، به‌ویژه وقتی با رقبا مقایسه می‌شود (هدست متا کوئست ۳ فقط ۵۰۰ دلار قیمت دارد). مقصر این قیمت نجومی هم نمایشگر فوق‌پیشرفته‌ی هدست است که اگرچه در نوع خود نظیری ندارد، هنوز مانده تا جای تلویزیون‌های لوکس را برای تماشای فیلم یا چشم‌ها را برای تماشای دنیای واقعی بگیرد.